بزرگنمايي:

پیام فارس - شیراز - ایرنا - 10 سال از اجرای طرح تعادل بخشی منابع آب و پُرکردن چاه های غیر مجاز در استان فارس می گذرد ، در همه این سالها این طرح با فراز و فرودهایی همراه بوده است ، مهمترین مولفه برای تداوم اجرای این طرح حفظ عزم ملی و مشارکت همگانی و تخصیص اعتبارات و تامین بودجه مناسب است که در سالهای اخیر قدری کمرنگ شده است .

همکاری قضایی و انتظامی ، مشارکت کشاورزان و بهره برداران و همراهی مسئولان سیاسی از دیگر مولفه های موثر برای موفقیت و اجرای این طرح حیاتی در فارس است.
طرحی که با اجرای آن گورستان ادوات کشاورزی ، تراکتورها ، تریلرها ، پیکورها ، کمپروسورها وموریانه های عصر تکنولوژی که زمین را سوراخ سوراخ می کردند جمع آوری شد و چاهایی که آب را از دل ژرفای 500 متری زمین می مکیدند و سالها عامل آسیب دیدن میراث آبهای ماندگار در دل زمین بودند پُر کرد.
چاه های غیر مجاز که با موریانه های عصر تکنولوژی حفر می شد سالها در گوشت و پوست و استخوان این استان رسوخ کرده و جان مایه حیات را در سرزمین فارس مکیده است . حفاری ها در دل شب و پشت پرده تاریک شب آبهای زیر زمینی را به یغما می بردند، موریانه ها شب تا صبح یک چاه را حفر می کردند و در مقابل سی ، چهل میلیون تومان عایدی یک شب میراث آبهای گرانبهای این سرزمین را در قالب یک چاه غیر مجاز می فروختند.
برخی از این چاه ها درعمق پنج متری زمین درمنطقه کامفیروز شهرستان مرودشت به آب می رسیدند و بعضی نیز در جهرم یا داراب در ژرفای 500 متر هم به آب نمی رسند و باز بیشتر و بیشتر ژرفا می گرفتند تا جان مایه دشت های فارس را بمکند و بیرون بکشند.
حفر چاه های غیر مجاز در برخی از سالها در فارس چنان شدت گرفت که این استان بهشت حفاران نامیده شد، فارس سرزمین بهشت حفاران بوده است و 20 درصد از حفاری های کشور دراین بهشت حفاران رخ می داد.
در همه این سالها حفاران چاههای غیر مجاز شیوه ها و شگردهای خاصی بکار می بردند ، آنها ادواتی را پشت تراکتورها نصب می کردند ، ادواتی که با برق کار می کند، ادواتی که پشت خودروهای وانت نصب می شود، دستگاه های حفار که چهره در زیر پوست پمپ های مکنده مخفی می کردند ، آنها ابتکارات و ابداعاتی هم انجام می دادند تا آب را از دل زمین بمکند و به تاراج ببرند ، در همه این سالها طرح تعادل بخشی منابع آب مقابل حفاران و چاههای غیر مجاز و موریانه های عصر تکنولوژی ایستاد و قد علم کرد تا از منابع آبی به تاراج رفته این استان حفاظت کند.
حفاران غیر مجاز برای فرار از دست قانون و برای مخفی شدن از چشم کسانی که در کمین به گیر انداختن آنان بودند معمولا شبها به دل دشت های فارس می زدند ، عمده کار آنها شبها و در دل تاریکی شب انجام می شد آنها شب تا صبح با مته ها و کمپروسورهای پر قدرت به دل زمین می کوبیدند و آن را سوراخ می کردند ، گاه می توانستند آبی ولو اندک از زمین بجوشانند و گاه مته آنان به سنگ می خورد.
حفاران آنقدرها عایدی داشتند که قید تراکتورها و همه ادوات را بزنند و با سر رسیدن ماموران قانون همه چیز را جا بگذارند و فرار کنند .برخی از این ادوات حفاری ماه ها در گورستان جمع آوری ادوات غیر مجاز مانده است و در حال پوسیدن است و برخی نیز با سماجت و پافشاری کشاورزان و حفاران و تحت فشار قرار دادن قانون دوباره آزاد شدند و دوباره به چرخه حفاری باز گشتند.
با همه موانعی که سر راه اجرای طرح تعادل بخشی منابع آب و پر کردن چاه های غیر مجاز وجود داشت این طرح در سال های گذشته اجرا شد و به مقطع کنونی رسید، از جمله این موانع استفاده ابزاری از قانونی است که به سازمان آب اجازه داده برای چاه های قبل از سال 1385 مجوز صادر کند اکنون همه کسانی که چاه غیر مجاز دارند مدعی هستند که چاه آنان قبل از این تاریخ حفر شده است ولازم است قانون دراین زمینه نیز بازنگری شود.
در عین حال نهضت پرکردن چاه های غیر مجاز در فارس شکل گرفت،طرح تعادل بخشی تا حدودی جلو تجاوز به حریم رودخانه ها برای توسعه باغ ها و کشت شلتوک را گرفت، باغ هایی بیست ساله و پانزده ساله به نیشتر لودرها با اجرای این طرح ریشه کن شدند، از درخت هایی که بستر رودخانه قره آغاج را تسخیر کرده بودند از بیخ و بن کنده شدند تا امیدی به احیای سفره های آب زیر زمینی در فارس جان گیرد ، جوانه زند و رشد کند.
پرکردن چاههای غیرمجاز در استان فارس به مرحله ای رسید که تعطیل بردار نبود،حتی در ماه مبارک رمضان هم این رویکرد تداوم داشت و چاه های غیر مجاز بسیاری از مناطق پر شد و بسیاری از چاه ها نیز در نوبت قرار گرفتند که امروز و فردا ماموران با حکم قضایی از راه برسند و برای پر کردن آن اقدام کنند.
همکاری دستگاه قضایی و انتظامی برای پر کردن چاه ها و همراهی فرمانداران و بخشداران برای پر کردن چاه های غیر مجاز تداوم داشت، بسیاری از افرادی که سالها از این راه امرار معاش کرده اند ، سالها از این راه معیشت خود را گذرانده اند هر چند راه آنان اشتباه است و به تباهی آینده فرزندان خودشان و سرزمین خودشان می انجامید و در برابر پر کردن مجرای امرار معاششان مقاومت می کردند، توجیه شدند و آنها نیز پذیرفتند که راهی به جز گردن نهادن به قانون نخواهند داشت و دریافتند که استفاده از چاه غیر مجاز و برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی قطعا به هلاکت زمین و هلاکت همه داشته های آب می انجامد.
70 هزار چاه مجاز و 22 هزار چاه غیرمجاز در استان فارس وجود داشت ، در سالهای گذشته بسیاری از چاههای غیر مجاز پر شدند، این روند اگر تداوم یابد و اگر دچار افت و خیز نشود و اگر حمایت های ملی را به همراه داشته باشد و خواست همگانی برای تداوم آن شکل گیرد می تواند امید برای احیای دشت های خشکیده فارس را دوباره زنده کند.
مدیر گروه نظارت و بازرسی منابع آب شرکت آب منطقه ای فارس، تداوم اجرای این طرح را در گرو تامین اعتبار و تخصیص بودجه می داند و با بیان اینکه امسال تا کنون ریالی به این طرح اختصاص نیافته است اظهار داشت: برنامه امسال برای پر کردن چاه های غیر مجاز دراستان فارس برای 2 هزار و 250 چاه در نظر گرفته شده است در حالی که با گذشت حدود پنج ماه از سال فقط 217 حلقه چاه پر شده است ، عدم تخصیص بودجه یکی از عوامل کند شدن روند اجرای این طرح است .
امید رشیدی چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه کرد: سال گذشته 2 هزار و 948 حلقه چاه غیر مجاز دراستان فارس پر شد که از این محل 236 میلیون متر مکعب در تامین آب صرفه جویی شده است ، طی 10 سال اجرای این طرح نیز 12هزار و 420 جلقه چاه پر شده است.
مدیر گروه نظارت و بازرسی منابع آب شرکت آب منطقه ای فارس ادامه داد: اگر برنامه امسال برای پر کردن چاه های غیر مجاز به درستی و بطور کامل اجرا شود 205 میلیون متر مکعب در برداشت آب از منابع زیر زمینی صرفه جویی شده است.
رشیدی با بیان اینکه بزرگترین مانع دراجرای این طرح در حال حاضر عدم تخصیص اعتبار است گفت : طرح تعادل بخشی منابع آب در قالب 14 پروژه اجرا می شود که یک پروژه آن پر کردن چاه های غیر مجاز است ، این پروژه نیاز به تخصیص اعتبار دارد، سال گذشته 375 میلیارد ریال برای این طرح در نظر گرفتند که فقط 15 درصد آن اختصاص یافت ، همه این 15 درصد صرف پرداخت بدهی به پیمانکاران شد و امسال تا کنون حتی یک ریال به این طرح اختصاص نیافته است.
وی با بیان اینکه مجریان طرح همچنان به برخی از پیمانکاران بدهکارند و نیاز است تا با تامین بودجه مناسب به طرح پرکردن چاه ها شتاب بیشتری داد گفت : در صورت تخصیص اعتبار برای کل شهرستان های استان فارس پر کردن چاه های غیر مجاز اجرایی می شود ، شهرستان های مرودشت ، داراب و اقلید بیشترین چاه ها را داشته اند که در سالهای گذشته پر شده است اما همچنان مناطقی وجود دارد که چاه های غیر مجاز در آن فعال است .
مدیر گروه نظارت و بازرسی منابع آب شرکت آب منطقه ای فارس اضافه کرد : ما در برخی از شهرستان ها از جمله شهرستان جهرم که شمار چاه های غیر مجاز آن هم کم نیست با برخی فشارهای سیاسی هم مواجه هستیم ، لازم است مسئولان شهرستان و تصمیم گیران اجرایی و سیاسی در استان فارس به طور هماهنگ و با نگاهی همه جانبه به این موضوع بنگرند و برای اجرای طرح همکاری کنند ، فشار سیاسی برای جلوگیری از پر کردن چاه های غیر مجاز به زیان استان و به زیان مردم همان مناطق است.
رشیدی با تقدیر از همکاری قضایی و انتظامی در اجرای این طرح گفت:دربرخی از شهرستان ها از جمله کازرون و قیر و کارزین مسئولان قضایی شخصا بر اجرای طرح نظارت داشتند و در محل اجرای طرح حضور می یافتند ، این اقدامات موجب دلگرمی و ایجاد انگیزه برای مجریان طرح پر کردن چاه های غیر مجاز است.
درهرحال تداوم اجرای این طرح و پر کردن چاه ها نیاز به حمایت های همه جانبه دارد ، حمایت هایی از اختصاص بودجه و تامین اعتبار تا پشتیبانی سیاسی و قضایی و انتظامی.
اگر قانون جایگزین چانه زنی در برداشت بی رویه آب در دشت های فارس و فشارهای سیاسی شود و روزی قانون پشت مدیران دلسوز و خدوم درآید و آنها را تنها نگذارد، ‌طرح پرکردن چاه های غیر مجاز با قدرت تداوم خواهد یافت.
گزارش : نیکنام خشنودی ** انتشاردهنده:‌غلامرضا مالک زاده
6113 /1876