پیام فارس - طرح پزشک خانواده این روزها حال خوبی ندارد. برنامه‌ای که در طول اجرا در استان‌های پایلوت ازجمله استان فارس، بیمار و پزشک را راضی نکرد تا نیازمند بازنگری و معماری دوباره باشد.

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: طرح پزشک خانواده، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با هدف تحول و بهینه‌سازی سیستم درمان از سال 92 رسماً در استان فارس و مازندران آغاز شد.
در طرح پزشک خانواده، خانوارها در نقاط مختلف زیر نظر یک تیم پزشکی قرارگرفته و خدمات درمانی را با نظارت این تیم پزشکی در سطوح سه‌گانه‌ای که تعریف‌شده دریافت می‌کنند. هسته اصلی طرح پزشک خانواده بر پایه بهبود کیفیت خدمات، هزینه‌ها و عدالت در سیستم‌های مراقبت بهداشتی است.
این سیستم یکی از طرح‌های بسیار کارآمد در جهان است که توانسته از بسیاری مشکلات و هزینه‌های درمانی بکاهد اما به نظرمی رسد اجرای آن در شهرهای ایران و به‌خصوص استان فارس دارای مشکلاتی متعددی است.
طرحی که با گذشت چندین سال از اجرای آن در استان فارس موجبات نارضایتی مردم از این طرح شده است.

مشکلات متعددی که در این طرح وجود دارد عملاً مردم را به سمت‌وسوی پرداخت آزاد ویزیت پزشکان متخصص کشانده است.
مراجعه به یک پزشک و آن‌هم دریک محل خاص و در ساعات زمانی محدود، قدرت انتخاب مردم را گرفته و باعث شده که در سفرهای روزانه در شهر و مراجعه به پزشکان مردم مجبور به پرداخت کل هزینه ویزیت شوند.
پزشکانی که دانش کافی ندارند
مهدی – الف یکی از افرادی است که از ابتدای این طرح پرونده پزشکی در یکی از مطب‌های پزشک خانواده تشکیل داده است. او به خبرنگار مهر گفت: برخی دانش کافی برای درمان برخی از بیماری‌های تخصصی ندارند و اصرار بیش‌ازحد این پزشکان به مداوای بیماران توسط خودشان و عدم ارجاع بیمار به پزشک متخصص و با فرم ارجاع باعث نهفته ماندن بیماری می‌شود.
او درعین‌حال گفت: به‌غیراز این موضوع، اینکه پزشکان خانواده فقط در زمان خاصی بیماران را ویزیت می‌کنند باعث می‌شود عملاً پزشک خانواده برای ساعات خاصی از شبانه‌روز کارایی داشته باشد.
مهدی توضیح داد: پزشکان خانواده شرکت‌کننده در این طرح از ساعت 20 به بعد حضور ندارند و بیمار از این ساعت به بعد باید در قسمت اورژانس پذیرش و به‌صورت آزاد ویزیت را پرداخت کند امری که مسئولین به آن توجه ندارند و پرداخت هزینه آزاد توسط بیمار را امری عادی می‌دانند.
این شهروند شیرازی گفت: این طرح ذاتاً خوب است اما نحوه اجرای آن چندان مطلوب نیست.
مریم – ن نیز به خبرنگار مهر گفت: از همان سال‌های آغازین اجرای طرح، بیماران در مطب‌های پزشکان سرگردان بودند تا اینکه با فشارهای مختلف اجباری بودن فرم ارجاع حذف شد و حالا در صورت مراجعه به پزشک متخصص باید ما به تفاوت حق ویزیت به‌صورت آزاد پرداخت شود که باید گفت پس در این صورت اجرای چنین طرحی در حال حاضر چه موضوعیتی دارد.
مردم ناراضی پزشکان ناراضی‌تر
از دیگر سو، برخی از متخصصان نیز حاضر به همکاری با این طرح نیستند و مردم برای ویزیت شدن توسط این متخصصان باید هزینه کامل را در مطب‌های خصوصی این پزشکان بپردازند.
در این رابطه خبرنگار مهر در قالب بیمار به یکی از درمانگاه‌های سطح شهر مراجعه کرد، پذیرش گر این درمانگاه ذکر کرد که مسئولین این طرح به این درمانگاه ابلاغ کرده‌اند که دیگر فرم ارجاع نباید داده شود و افراد باید برای مراجعه به پزشکان متخصص به‌صورت آزاد مبلغ ویزیت را بپردازند.

یکی از پزشکان متخصص نیز به خبرنگار مهر گفت: این طرح چالش‌های زیادی در عرصه نرخ‌ها برای پزشکان ایجاد کرده ازاین‌رو خیلی از پزشکان حاضر به همکاری در قالب این طرح نیستند و از پذیرش فرم ارجاع خودداری می‌کنند.
اجرای طرح پزشک خانواده جزو تکالیف دولت است
مدیر مرکز طرح پزشک خانواده استان فارس در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: طرح پزشک خانواده از سال 92 در دو استان فارس و مازندران شروع شده است.
دکتر کرم توانی در خصوص این طرح گفت: اگر بخواهیم به اسناد بالادستی اشاره کنیم در برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعه کشور اجرای برنامه پزشک خانواده در مناطق شهری بالای بیست هزار نفر جمعیت جزو تکالیف دولت است و دولت موظف به اجرای این طرح است.
وی گفت: در حال حاضر وزیر بهداشت اولویت کاری خود را بر اجرای برنامه پزشک خانواده در شهرهای بالای 20 هزار نفر گذاشته و قراراست این طرح در استان‌های دیگر نیز اجرا شود.
از اجرای طرح پشیمان نیستیم / ‏‬ راضی نبودید آزاد بپردازید!
مدیر مرکز طرح پزشک خانواده استان فارس در خصوص اجرای این طرح در استان فارس گفت: استان فارس پیشرو در اجرای این طرح است و تا الآن که به عقب برمی‌گردیم از اجرای این طرح پشیمان نیستیم و مزایای بسیاری برای مردم، پزشکان و شاخص‌های سلامت داشته اما در این هفت سال مشکلات زیادی نیز داشته‌ایم.

مدیر مرکز طرح پزشک خانواده استان فارس در مورد عدم رضایت بیماران از صادر نشدن فرم ارجاع توسط پزشکان گفت: اگر پزشک خانواده فرم ارجاع را برای مراجعه بیمار به پزشکان متخصص صادر نکرد، مردم مثل سایر استان‌ها مبلغ ویزیت را پرداخت کنند چراکه در استان‌های دیگر، بیماران بدون فرم ارجاع به پزشکان متخصص مراجعه و حق ویزیت پرداخت می‌کنند و درواقع باید گفت که بعضی از مردم پزشک خانواده را فرم ارجاع می‌دانند.
تا طرح پزشک خانواده به صورت کشوری اجرا نشود مشکلات این طرح در استان نیز حل نمی‌شود
دکتر توانی در مورد مشکلات پیش روی این طرح در استان فارس گفت: اجرای این طرح مشکلاتی را داشته که هرکدام از این مشکلات می‌تواند بخش سلامت را دچار تغییر کند و انتظار می‌رفت که سازمان‌های بیمه‌گر و مجلس با پیگیری این طرح باعث اجرایی شدن آن در سطح کل کشور شوند ولی متأسفانه این اتفاق نیفتاد و تا این طرح به‌صورت کشوری اجرا نشود مشکلات این طرح در استان نیز حل نمی‌شود.
وی گفت: مردم فارس با پزشک خانواده همراه و پزشکان نیز از کلیت طرح رضایت دارند ولی با وارد شدن به جزئیات این طرح متوجه نارضایتی مردم می‌شویم.
مدیر مرکز طرح پزشک خانواده استان فارس در مورد عدم حضور پزشکان خانواده بعد از ساعت 20 گفت: در تمام دنیا پزشک خانواده دریک ساعت خاصی حضور دارد و مردم از ساعت هشت شب به بعد باید به اورژانس مراجعه کنند.
مدیر مرکز طرح پزشک خانواده استان فارس گفت: فرم ارجاع در ابتدا و به مدت چهار سال اجباری بود یعنی اگر فرد می‌خواست به سطح دو، خدمات درمانی دسترسی پیدا کند حتماً باید فرم ارجاع از پزشک خانواده می‌گرفت و بعد به سراغ پزشک متخصص می‌رفت ولی براثر فشارهای مردمی، نمایندگان و بعضی از متخصصین که بیمارانشان کم شده بود از موضع علمی و اصولی خودمان عدول کردیم و فرم ارجاع را اختیاری کردیم.
وی گفت: افراد با پرداخت 30 درصد از حق ویزیت و بدون فرم ارجاع می‌توانند به متخصص مراجعه کنند.
عدم ضرورت مراجعه بسیاری از مردم به پزشکان متخصص
رئیس اداره پزشک خانواده استان فارس گفت: چه دلیلی دارد بیماری که توسط پزشک خانواده قابل‌درمان است، ویزیت به متخصص بپردازد و بیمه نیز سهم متخصص را پرداخت کند درحالی‌که حداقل 80 درصد بیماری‌ها توسط پزشکان خانواده قابل مداوا است.

وی گفت: پزشکان خانواده می‌توانند در ماه به 20 درصد بیماران فرم ارجاع دهند و برای نوشتن فرم ارجاع، پزشک خانواده باید اثبات کند که این بیماری توسط خودش قابل‌درمان نیست و نیاز به ارجاع دارد ولی اگر این 20 درصد تبدیل به 25 درصد ارجاع شد نیز مواخذه‌ای انجام نمی‌شود.
دکتر توانی گفت: برخی از پزشکان متخصص گاهی اوقات به خاطر تداخل وظیفه و یا تعارض منافع پیش‌آمده مریض را به مراجعه هر سه ماه یک‌بار تشویق می‌کنند ولی پزشک خانواده باید خودش مراحل بعدی کنترل بیماری و آزمایش‌های بیمار را انجام دهد و نیازی به مراجعه مجدد بیمار به پزشک متخصص نیست.
وی گفت: مردم با شماره 1590 می‌توانند شکایت‌های خود از طرح پزشک خانواده را مطرح کنند.
در مورد این طرح باید گفت که به نظر می‌رسد مسئولان اجرای این طرح در پاسخ به حل هرگونه مشکل در این طرح تنها چیزی که مدنظر نمی‌گیرند این نکته است که برخی از مردم حتی توانایی پرداخت همان 30 درصد را در مواقعی که پزشک خانواده فرم ارجاع نمی‌دهد را ندارند و مردم استان فارس نیز در صورت عدم همکاری پزشکان متخصص در پرداخت هزینه مانند سایر استان‌ها باید خودشان هزینه‌ها را پرداخت کنند.
دراین‌بین سوال پیش می‌آید که درصورتی‌که مردم استان فارس باید مانند سایر استان‌هایی که این طرح در استانشان اجرانشده خودشان سهم پزشک متخصص را پرداخت کنند اجرای این طرح در استان فارس چه فایده‌ای برای مردم دارد؟ وقتی قشر ضعیف جامعه توانایی پرداخت همان 30 درصد ویزیت متخصص را ندارد، این طرح چه کمکی به استان فارس داشته است؟
به‌هرحال به نظر می‌رسد طرح پزشک خانواده در استان فارس به شکل جدی نیازمند بازنگری و معماری مجدد است. طرحی که ذاتاً مطلوب اما در اجرا با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو است تا حال پزشک خانواده فارس خوب نباشد.