بزرگنمايي:

پیام فارس - شیراز- جامعه تئاتر شهر ادب و هنر از واگذاری تماشاخانه ها و سالن های نمایش ابراز نارخرسندی می کنند و این را آسیبی در مسیر اجراهای تئاتری و حیات هنر ششم می دانند.

 چندی است که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس در اندیشه واگذاری اماکن و فضاهای تحت نظارت خویش به بخش خصوصی است، موضوعی که برای اهالی فرهنگ و هنر کاری عبث می آید، زیرا بخش خصوصی ترجیح می دهد خودش دست بکار شده و با ایجاد مراکز چند منظوره درآمدی پایدار را ایجاد کند.
این در حالیست که با اجرایی شدن این کار از سوی فرهنگ و ارشاد گروه های تئاتر ناچار هستند برای اجرا هزینه پرداخت کنند، در حالیکه اقتصاد تئاتر چندان وابسته به فروش گیشه نیست و در صورت حمایت های بخش دولتی و گاهی بخش خصوصی است که اجراها روی صحنه بازگشت سرمایه را در پی دارند.
از سویی طرح واگذاری پیشتر در قالب واسپاری تعدادی از مجتمع فرهنگی هنری واجد شرایط استان فارس با حفظ مالکیت عنوان شده بود که این نیز به نظر مورد استقبال قرار نگرفت.
شهریور سال جاری بود که معاون توسعه مدیریت و منابع اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس از واگذاری مجتمع‌های فرهنگی هنری ارشاد فارس به بخش خصوصی خبر داد و این را در راستای اشتغال زایی، برای جوانان به بخش خصوصی دانست.
به گفته غلامرضا یوسفی نژاد، این اداره کل در سطح استان ٤٠ مجتمع فرهنگی هنری دارد که در حال حاضر همگی در حال انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری هستند.

بنابه اظهار نظر وی، راه اندازی سینما و سالن‌های اکران فیلم، کافی شاپ، کلاس‌های آموزشی اعم از مهارت آموزی، فرهنگی و هنری از جمله فعالیت‌های است که برای رونق و درآمدزایی در این مجتمع‌ها در نظر گرفته می‌شود.
ابتدا نامی از سالن های تئاتر و تماشاخانه ها در میان نبود
یوسفی نژاد در حالی این موارد را گفته بود که ابتدا نامی از سالن های تئاتر و تماشاخانه ها در میان نبود.
وی در ادامه می افزاید: سرمایه گذار با تجهیزات متعلقه در دوره پیشنهادی قرارداد به عنوان مشارکت کننده در اجرای برنامه‌های فرهنگی اداره کل نقش مهمی دارد و از سویی در دوره واگذاری و فعال سازی محتمع‌های با برنامه‌های متنوع موجب افزایش مخاطبین و در نتیجه رونق اقتصادی آن خواهند شد.
یوسفی نژاد با اشاره به اینکه فرهنگ و ارشاد آمادگی دارد تمام طرح‌های درحال ساخت خود را به بخش خصوصی واگذار کند، نامی از سالن های تئاتر که زیر نظر این نهاد اداره می شوند ذکر نکرده بود.
نوید جعفری که از جمله اعضای گروه با سابقه تئاتر پویاست که افزون بر کارگردانی تئاتر، در زمینه بازیگری هم فعالیت دارد، یکی از الزامات هنر تئاتر را سالن می داند و می گوید: هرچند که نمونه هایی از تئاتر داریم که نیاز به سالن استاندارد چه در قالب پلاتو یا قاب صحنه ای ندارند، مانند تئاتر خیابانی یا پرفورمنس که می تواند در جاهای دیگری اجرا شوند، اما 90 درصد تئاترها نیاز به سالن هایی دارند که باید دارای حداقل استانداردها باشند.
وی افزود: تا امروز آنچه که در شیراز و بیشتر شهرها شاهد بودیم، تعدادی سالن وجود دارد که در اختیار ادارات دولتی از جمله فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری انقلاب اسلامی و سایر نهادهاست؛ واقعیت این است که آن سالنهایی که شرایط اجرای تئاتر دارند، در اختیار علوم پزشکی، حوزه هنری و سازمان هایی که واحدهای فرهنگی دارند مانند شهرداری، عملا برای تئاتری ها در جرگه سالن های خصوصی بوده که به راحتی در اختیار تئاتری ها قرار نمی گیرند و شرایط سختی دارند.
این مدرس تئاتر اجاره سالن را برای اهالی این هنر که مانند اهالی سینما دارای پشتوانه مالی نیستند، میسر ندانسته، می گوید: شاید هنرمند بتواند به صورت درصدی سالن های یادشده را اجاره کند، اما به تنهایی این امکان آسان نیست.
وی ادامه می دهد: به این دلیل ما بودیم و 3 یا چهار سالنی که متعلق به فرهنگ و ارشاد اسلامی است که به طور رایگان و نوبتی در اختیار گروه ها قرار می گرفت.

جعفری در عین حال با توجه به اینکه سالن های یادشده در زمره فضاهای تحت نظارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که تنها مفری بوده که تئاتری ها می توانستند اجرا در آنان داشته باشند، عملا از امکانات آنچنانی هم برخوردار نبوده اند.
کمک هزینه از سال 1393 به هیچ گروهی اختصاص نیافته
این کارگردان تئاتر تعمیر، بازسازی و نوسازی سالن های تئاتر را همراه با پروسه ای طولانی دانسته و می افزاید: تا پیش از سال 1392 اداره ارشاد بر اساس قانونی کشوری به گروه هایی که اجرا داشتند کمک هزینه ای پرداخت می کرد که این کمک هزینه از سال 1393 به هیچ گروهی تاکنون اختصاص نیافته و عملا این کمک مالی قطع شده است؛ با توجه به اینکه ما گروه های مصوب و ثبت شده تحت نظارت مرکز هنرهای نمایشی داریم، درحال حاضر شیراز دارای 5 سالن تئاتر دولتی به اضافه چندین سالن که توسط بخش خصوصی اداره می شود است که با برخوردی عادلانه و منصفانه مانند شرایط درصدی یا گرفتن هزینه کمتر به حمایت از تئاتر بپردازند.
به گفته جعفری، سالن های خصوصی به علت داشتن امکانات بهتر هرچند که درصدی از گروه ها به عنوان هزینه دریافت می کنند، اما در تبلیغات، اطلاع رسانی و سایر امکانات خدماتی به گروه ها می دهند که این پرسش به وجود می آید که آیا سالن های مورد نظر ارشاد برای واگذاری هم چنین امکانات و خدماتی در اختیار گروه ها قرار می دهند؟ و آیا این سالن ها هم قرار است از گروه های نمایشی درصدی برای اجرا دریافت کنند؟
بنابر این، جعفری وظیفه اداره ارشاد و وزارتخانه را در این بین یادآور می شود و می گوید: سرنوشت وظایف این بخش در راه تئاتر چه خواهد شد؟ درحالیکه بودجه ای به تئاتر داده نمی شود و ما ناچاریم برای سالن هایی که حق طبیعی گروه ها بوده و در طول سالها موجب شده با حداقل امکانات بسازند و چراغ تئاتر را در شهر شیراز و استان فارس روشن نگه دارند هزینه بدهند و این میان وظیفه فرهنگ و ارشاد چه می شود؟
تماشاخانه ها به انجمن نمایش واگذار شود
این مدرس تئاتر به صراحت مخالفت خود را با واگذاری سالن های تئاتر به بخش خصوصی و افراد ابراز کرده و می گوید: به نظرم تنها راه حل خوبی که می شود برای سالنها در نظر گرفت این است که به انجمن نمایش واگذار شود، اما با شرایطی که اداره فرهنگ و ارشاد تاکنون آنها را اداره می کرده، یعنی اینکه برنامه ریزی و زمان بندی و مدیریت سالنها در اختیار انجمن باشد، اما هزینه هایی مانند انرژی و هزینه های مصرفی و دستمزد مسئولان و پرسنل سالن ها برعهده فرهنگ و ارشاد باشد.
وی دیگر راه حل را پرداخت کمک هزینه بر اساس نرخ سالانه به گروه های تئاتری عنوان کرده و می افزاید: در سال 1392 بر اساس نرخ مصوب مبلغ 2 میلیون تومان کمک هزینه داده می شده که با شدت یافتن تورم اقتصادی قطعا این رقم پاسخگوی هزینه های گروه ها نیست در غیر این صورت چنانچه اداره ارشاد مبلغی افزون بر 5 میلیون تومان بر اساس درجه بندی اثر پرداخت کند من حاضرم بخشی از این کمک هزینه را جهت سالن پرداخت کنم، اما فراموش نکنیم که سالن با تمام امکانات استانداردی که در همه جای کشور دیده می شود به گروه ها داده شود.
جعفری می گوید: در بهترین حالت با فروش بلیت به بهای 50 هزار تومان در سالنی به ظرفیت 70 تماشاگر، شاید در پایان، یک نمایش بتواند معادل 10 تا 15 میلیون تومان فروش داشته باشد که با تقسیم آن بر تعداد 10 تا 15 نفر عوامل گروه که دست کم 3 ماه درگیر تمرین و کار هستند به اضافه هزینه های دکور، تبلیغات، لباس، گریم و نور در نهایت آن چیزی که خالص می ماند برای این افراد جهت سه ماه بهایی بالاتر از 500 هزار تومان نیست.

وی ایده این طرح را از اساس به زوال رفتن تئاتر دانسته و می گوید: این جریان یادآور مالیات بر ارزش افزوده است که قرار بود از روز نخست از جیب تولیدکننده پرداخت شود، اما اکنون با خرید اجناس به ازا هر کالایی مالیات یادشده دریافت می شود یعنی مالیات ارزش افزوده تولید کننده را مصرف کننده پرداخت می کند؛ وقتی این اتفاق بیفتد عملا تمام فشار بر گروه های تئاتری است و به جای اینکه از آنان حمایت شود در مسیرشان سنگ اندازی می شود، بنابر این نباید انتظار داشت تئاتر پیشرفت چشمگیری داشته باشد زیرا مسلما این در محتوای تئاترهای ما تاثیر خواهد گذاشت یعنی باعث می شود همه تئاترها به سمتی برود که مبتذل و سطحی نگرانه است.
وی در پایان پیشنهاد کرد که به جای خصوصی سازی سالن های تئاتر دولتی، دولت از ساخت تماشاخانه های جدید از سوی بخش خصوصی حمایت کند.
از سویی ابوالفضل فرهادی، کارگردان و بازیگر تئاتر شیراز که از فعالان این حوزه به شمار می رود می گوید: متاسفانه چندیست از طریق اخبار می شنویم که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس تصمیم به واگذاری تماشاخانه های تئاتر را دارد خبری که اگر صحت داشته باشد، می تواند آسیب های جدی به روند تولید و اجرای گروه های نمایشی بزند.
وی که مدتی مسئول تماشاخانه استاد هودی شیراز بود، در ادامه می افزاید: گروه های نمایشی که با تحمل هزینه و بوروکراسی های اداری توانستند به زحمت در سامانه ثبت استقرار گروه های نمایشی ثبت رسمی بشوند به این امید که مورد حمایت بیشتر از جانب مرکز هنرهای نمایشی و ادارات کل فرهنگ و ارشاد استانی قرار بگیرند، اما با کمال تاسف شاهد این ماجرا هستیم که به کلی ورق برگشته و بعد از قطع شدن بودجه های حمایتی گروه ها، می شنویم که قرار است از محل بلیت فروشی اجراهای نمایشی از گروه ها درصدی را هم بگیرند.
از فعالان و کارشناسان حوزه نمایش مشورت نگرفتند
فرهادی عنوان می کند: اجراهایی که در شرایط اقتصادی فعلی و به سبب این که ترجیح مردم و مخاطب ها به تامین نیازهای اساسی تر زندگی می باشد، به ندرت جوابگوی هزینه های تولید گروه هاست؛ نکته جالب و عجیب در این تصمیم گیری این است که دوستان مسئول در شرایطی اقدام به اتخاذ چنین تصمیمی گرفتند که با بی اطلاعی تمام از کم و کیف امکانات زیرساختی این تماشاخانه ها، حتی از فعالان و کارشناسان حوزه نمایش مشورت هم نگرفته اند.

به باور این کارگردان تئاتر، در شرایطی که تماشاخانه های خصوصی با امکانات به مراتب بهتر و حرفه ای تر در ازای دریافت درصدی از میزان فروش، میزبان اجراهای گروه های نمایشی ای است که امکان جذب مخاطب و فروش بهتری رو دارند، متاسفانه تماشاخانه های تحت مدیریت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس به هیچ عنوان از شرایط مطلوب برخوردار نیست؛ از آن جمله می شود به نداشتن سیستم تهویه مناسب، کف پوش های مستهلک شده، رختکن و اتاق گریم های تجهیز نشده، نبود امکانات نوری و سیستم صدا، آکوستیک نبودن سالن های نمایش و از همه مهمتر صندلی های نامناسب اسم برد که مجموع این عوامل و البته غیراستاندارد بودن ساختمان مجموعه، به تنهایی بهترین بهانه برای قهر مخاطب و عدم توفیق گروه های نمایشی در فروش محصولات نمایشی است.
فرهادی البته عدم تخصیص پارکینک و سالن های انتظار مناسب در لابی تماشاخانه ها را یادآوری می کند و می گوید: ذکر این نکته هم ضروری است که مسئولین و تصمیم گیرندگان محترم بدانند در شهر شیراز به واسطه حضور چند دانشگاه هنر، سالانه نزدیک به 100 نفر با اخذ مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد مربوط به هنرهای نمایشی(ادبیات نمایشی، کارگردانی، بازیگری و پژوهش هنر) نیازمند امکانات و شرایطی هستند که بتوانند در رشته ای که فارغ التحصیل شدند، مشغول به فعالیت شوند، حال در نظر بگیرید که این جماعت فارغ التحصیل و مشتاق به فعالیت نمایشی کجا و به واسطه کدام حمایت از طرف متولیان مربوطه باید دنبال تامین خواسته هایشان باشند؟
به گفته فرهادی، گروه های جوانی که به واسطه یک تصمیم اشتباه و غیرکارشناسی مستعد سرخوردگی و سوق به انحراف در ادامه مسیر هستند.
  در شیراز، سالن های هودی، سپاسدار، لایق، بخشی زاده و تالار حافظ از جمله تماشاخانه هایی است که توسط فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس اداره می شوند.