چاپ

پیام فارس -

استاد بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز گفت: به باور من یکی از بنیادی‌ترین ریشه‌های زیبایی در شعر حافظ، با احساس نیاز مخاطبان در هم تنیده شده است.
به گزارش ایسنا منطقه فارس، دکتر سعید حسام‌پور در سیصدوبیست‌وششمین نشست مرکز حافظ‌شناسی و کرسی پژوهشی حافظ در شیراز گفت: میراث‌های جاودان ادبی و هنری عرصه‌ی کوشش‌های فراوان ادیبان، هنرمندان، اندیشمندان و انسان‌هایی است که با آفرینش آثار فاخر و زیبای خود، لذت‌هایی ناب را به مخاطبان خود هدیه داده‌اند و کام آنان را شیرین ساخته‌اند .
وی تاکید کرد: بی‌تردید در گستره‌ی شعر جهانی، حافظ توانسته با هنرمندی ویژه‌ای تابلوهایی خلاقانه و ساحرانه بیافریند که تا همیشه پیش روی مخاطبان لذت‌آفرین و انرژی‌بخش باشد .
حسام‌پور با اشاره به نظرات صاحب‌نظران و نظریه‌پردازان مختلف درباره‌ی تعریف زیبایی و لذت‌ و عوامل آن‌ها گفت: زیبایی قابل احساس و ادراک هست، اما غیرقابل تعریف است و در نهایت ریشه در نیازهای ما دارد .
مدیر مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان افزود: به باور من، یکی از بنیادی‌ترین ریشه‌های زیبایی در شعر حافظ، با احساس نیاز مخاطبان در هم تنیده شده است؛ نیازهایی مانند شنیدن روایت، تعلیق و کشمکش، آفرینش شخصیت‌هایی اسطوره‌ای، گفت‌وگومندی، عصیان و ستیز با هستی و جهان و همچنین با اصحاب زور و تزویر، فرو رفتن در خود و....
وی در ادامه به عوامل مختلفی نظیر خرده روایت‌ها، تعلیق‌ها، کشمکش‌ها، تضاد‌ها، آشنایی‌زدایی‌ها و..... به‌عنوان رمز ماندگاری و دلیل لذت‌بردن همیشگی و همه‌زمانی مخاطب از شعر حافظ پرداخت .
این حافظ‌پژوه یکی از ترفندهای اصلی حافظ را خلق معشوق چندوجهی در شعرش خواند و توضیح داد: در شعر شاعران دیگر ممدوح، معبود و معشوق جای خاص خود را دارند و مخاطب می‌تواند تفاوت این‌ها را درک کند، اما در شعر حافظ با زیرکی و زیبایی تمام چینش ابیات و خلق شخصیت‌ها به‌گونه‌ایست که ما می‌توانیم همزمان شعر را مربوط به هرکدام از این شخصیت‌ها (معبود و معشوق و ممدوح) بدانیم و از آن لذت ببریم.
حسام‌پور، یکی دیگر از عوامل لذت‌بردن از شعر حافظ را تنوع در شعر حافظ دانست و ریشه‌ی آن را در نیازهای بشر معرفی کرد.
وی گفت: حافظ همزمان که به نیازهای جسمانی ما توجه می‌کند به نیازهای معنوی ما نیز می‌پردازد، او همزمان به مسایل اجتماعی و فردی اشاره می‌کند. در شعر او همزمان مفاهیم مربوط به حماسه، عرفان، ادبیات غنایی و تعلیمی وجود دارد و بدین ترتیب تنوع یکی از پررنگ‌ترین محورها در شعر حافظ است .
وی همچنین گفت‌وگومندی را یکی دیگر از دیگر اضلاع زیبایی‌ساز در شعر حافظ خواند و توضیح داد: حافظ شخصیت‌های مطرود را در برابر قدرت حاکم قرار داده و صدایی متفاوت خلق کرده و این صدا به دلیل درهم‌شکستن خط قرمزها بسیار جذاب و دیدنی هست و این گفت‌وگو در شعر دیگر شاعران به این اندازه فراهم نیست.
حسام‌پور افزود: حافظ به جای این که از بالا با مخاطبش صحبت کند و در موضع فرد همه‌چیزدان باشد در کنار مخاطب قرار می‌گیرد و نمی‌خواد چیزی به شما تحمیل کند. این احساس ما را برای همراه‌شدن با غزل‌های حافظ دوچندان می‌کند .
این استاد دانشگاه در ادامه عواملی چون تنوع، روایت‌مندی، گفت‌وگومندی و طغیان را که همگی ریشه در نیازهای بشر دارد، از دیگرعوامل لذت‌بردن از شعر حافظ دانست .