چاپ

پیام فارس - شیراز- دو سده پیش بود که شاعر آلمانی یوهان ولفانگ گوته، دیوان غربی-شرقی‌اش را بر اثر شیفتگی به حافظ شیراز نگاشت و پیوندی ناگسستنی با این علاقه قلبی بین دو تمدن شرق و غرب ایجاد شد. امروز در سالگرد انتشار این اثر سترگ ادبی، هفته فرهنگی آلمان در شیراز زادگاه حافظ برگزار می‌شود.

هفته فرهنگی آلمان، پنجشنبه 9آبان‌ 98 آغاز می‌شود و تا 13 این ماه ادامه خواهد داشت که در این مراسم فرهنگی چهره‌های شاخص ادبیات و هنر آلمان و ایران حضور دارند و از پیوند قلبی دو شاعر، از پس سال‌ها و قرن‌ها سخن می‌گویند.
از آنچه شاعر و اندیشمندی آلمانی را در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی با رند و شاعر شیرازی در قرن هشتم هجری پیوند داد، سخن خواهند گفت و در شبی با موسیقی کلاسیک به نوای گروه کلنکه وایمار گوش خواهند سپرد.
این برنامه را سفارت آلمان در ایران به میزبانی شهر شیراز و با همکاری شهرداری شیراز برگزار می‌کند و در آن چهره‌هایی همچون فلوریان گراف هنکل فان دانر سمارک برنده اسکار، دوریس دوری نویسنده، پروفسور آنکه بسه متخصص سرشناس دیوان غربی -شرقی و اشتفان وایدنر نویسنده، مترجم و اسلام‌شناس حضور خواهند داشت.
آنچه اهمیت برگزاری این رویداد فرهنگی را صد چندان می‌کند، آمیختگی فرهنگ غرب و شرق به واسطه شناختی است که گوته از حافظ به دست آورد.
این شاعر نماد دوران کلاسیک در آلمان است و دیوان غربی- شرقی او، سندی بر اعتقاد او مبنی بر پیوند ناگسستنی این دو تمدن است.
گوته در کودکی به واسطه کتاب‌هایی همچون هزار و یک شب و قصص تورات و نیز دسترسی به سفرنامه‌های فراوان با شرق آشنا بود و در دوره‌ای می‌زیست که شرق‌شناسی به‌عنوان علمی نوبنیاد مدنظر دانشمندان عصر بود، از دیگر سو، درک حضور ناپلئون و حتی دیدار با او، این اندیشه را در گوته پدید آورده بود که آشفتگی‌های ناشی از لشگرکشی به اروپا روح هنرمند و فرهنگ‌دوست او را آزار می‌دهد.
او در بحبوحه همین سال‌ها و خونریزی‌ها در سال 1814 متن کامل دیوان حافظ را به ترجمه ژوزف هامر فون پورگشتال که دیپلمات و سفیر اتریش در ترکیه بود، به دست آورد و با آنکه این نسخه ترجمه‌ای شتابزده از دیوان حافظ به‌شمار می‌رفت، به دلیل علاقه قلبی و نیز آشنایی گوته با فرهنگ شرق بر دل او نشست.
بدین‌طریق شاعر آلمانی از آشوب زمانه خود به تسلی‌بخشی‌های شاعر عزلت‌گزین شیراز پناه برد و او را بزرگترین شاعر همه دوران یافت.
گوته در اندک‌زمانی سه مجموعه خطاب به حافظ سرود و از همین رهگذر به ادبیات فارسی دلباخته شد و با ارتباط با فرهنگوران و ادیبان، در کمتر از دو سال دوازده دفتر از دیوان شرقی را نوشت.
اصلی‌ترین سرچشمه الهام او در دیوان غربی – شرقی حافظ است و دومین آن، زنی جوان و سخنور با نام ماریانه ویلمر که در اشعارش با نام زلیخا درباره او از عشقی افلاطونی یاد می‌کند.
با این حال، زمانه‌ای که گوته در آن می‌زیست، چندان درگیر کشورگشایی‌ها و سلطه سیاست و اقتصاد بود که این اثر بزرگ را نادیده گرفت و به آن روی خوشی نشان نداد.
نسخه نهایی دیوان غربی- شرقی گوته در سال 1819 ( دویست سال پیش) منتشر شد. این کتاب کامل‌ترین اثر گوته به‌شمار می‌رود که با محوریت اندیشه‌ای جهان‌وطنی و برمبنای پیوند میان ملت‌ها نگاشته شده است. سه دفتر مغنی‌نامه، حافظ‌نامه و عشق‌نامه او نیز در قالب سه‌گانه‌ای تحت تاثیر پرقدرت حافظ است.
پیوند عاطفی دور از تعصب و تنگ‌نظری گوته با حافظ و رابطه الهامی این دو شاعر بدون در نظر گرفتن فاصله زمانیشان از یکدیگر، سبب‌ساز ساخت یادمان گوته و حافظ در شهر وایمار آلمان، جایگاهی که گوته در آن دفن است، شد.
پیش از این و در دوره چهارم شورای شهر شیراز موضوع خواهر خواندگی دو شهر شیراز و وایمار به دلیل پیوندهای ناگسستنی دو چهره نامدار ادبی مطرح شده بود که به نتیجه نرسید.
دیوان غربی– شرقی یا دیوان باختری–خاوری (به آلمانی: West-Östlicher Divan) اثری از یوهان ولفگانگ فون گوته، شاعر، فیلسوف و دانشمند آلمانی است که در سال 1819 منتشر شد. این کتاب به نظم سروده شده است و نویسنده بیشتر در آن از نمادها و عناصر ادبیات شرقی و ایرانی الهام گرفته است.
یوهان ولفگانگ فون گوته (به آلمانی: Johann Wolfgang von Goethe) زادهٔ 28 اوت 1749 در فرانکفورت – درگذشتهٔ 22 مارس 1832 در وایمار؛ شاعر، ادیب، نویسنده، نقاش، محقق، انسان‌شناس، فیلسوف و سیاست‌مدار آلمانی بود.
خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (زادهٔ 727 هجری قمری – درگذشتهٔ 792 هجری قمری در شیراز) است.