چاپ

پیام فارس - شیراز- ثبت آثار تاریخی به یادگار مانده از دوره ساسانیان در فهرست جهانی یونسکو با پیام ها و دستاوردهایی همراه بود و فرصت هایی را فراروی کشور گشود که در صورت بهره برداری مناسب می تواند به تقویت گردشگری منجر شود.

به گزارش ایرنا، کمیته میراث جهانی یونسکو در چهل‌و‌دومین اجلاس سالیانه خود در شهر منامه بحرین، شنبه نهم تیرماه جاری، آثار ارزشمند و باشکوهی از معماری و شهرسازی دوره ساسانی را با عنوان منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس در فهرست میراث جهانی ثبت کرد.
پیش تر آثار تاریخی تخت جمشید، پاسارگاد (آرامگاه کوروش)، باغ های پاسارگاد و باغ ارم از این استان در فهرست آثار جهانی ثبت شده بودند.
آنگونه که معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از فرایند ثبت جهانی آثار محور ساسانی واقع در شهرستان های کازرون، فیروزآباد و سروستان روایت کرده است، دشواری هایی فراروی دست اندرکاران ثبت این آثار بوده است.
علی اصغر مونسان در نخستین اظهارنظر خود پس از ثبت جهانی آثار ساسانی در میراث جهانی از فشار سیاسی برخی کشورها برای عدم تحقق خواسته ایران سخن گفته و اظهار داشته است که با وجود این فشارها و با حمایت کشورهای مختلف، طرح ثبت جهانی آثار یونسکو به ثمر نشست.
معاون رئیس جمهوری گفت: سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری این دستاورد بزرگ را که با سختی‌ها و تلاش‌های فراوان به دست آمد، به مقام معظم رهبری، رئیس جمهوری و مردم میراث دوست ایران تبریک گفته و امیدوار است با یاری مردم و جامعه تخصصی در این مسیر گام‌های بلندتری برای سرافرازی کشور و ملت بزرگ ایران برداشته شود.
** یادگارانی از دوره ساسانیان
آتشکده (کاخ اردشیر ساسانی)، قلعه دختر و شهر گور در شهرستان فیروزآباد، مجموعه بیشاپور، تنگ چوگان و غار و مجسمه شاپور درشهرستان کازرون و کاخ ساسانی در شهرستان سروستان از آثار برجسته به یادگارمانده از دوره تاریخی ساسانیان در استان فارس واقع هستند.
بسیاری از محققان حوزه تاریخ و فرهنگ، عصر ساسانیان را مبتکر اصول شهرسازی و معماری می‌دانند به نحوی که معماران در این دوره با ساختن طاق‌های گنبدی، تالارهای وسیع بدون ستون و همچنین ساخت طاق‌های آجری به جای پوشش مسطح و چوبی، جلوه‌ای نو را خلق کردند.
سلسله ساسانیان که آخرین حکومت پادشاهی ایران قبل از ظهور اسلام است، از سال 224 تا 651 میلادی به مدت 427 سال بر ایران حکومت کردند.
کاخ اردشیر بابکان (آتشکده فیروزآباد) یادگار به جا مانده از عصر ساسانیان مقارن با سده سوم میلادی دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت افزون بر یک هزار و 800 سال گچ‌بری بخش بالای دیوارهای درونی آن از گزند آسیب مصون مانده است. در ضلع شرقی کاخ، چهار ساختمان گنبدی شکل بزرگ وجود دارد.
در نزدیکی این کاخ و سه کیلومتری شهر فیروزآباد، شهر گور واقع است که در زمان آبادانی آن، مرکز بخشی از ایالت فارس به نام کوره اردشیرخورّه بود. طرح و الگوی این شهر دایره‌ای شکل است و به قطر 2 کیلومتر دارای چهار دروازه اصلی بوده و بناهای حکومتی و محل اقامت درباریان در آن قرار داشته است.
قلعهٔ دختر فیروزآباد از دیگر آثار در حال بررسی برای ثبت در میراث جهانی یونسکو نیز از دوران ساسانیان به یادگار مانده و در 6 کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود 300 متر به صورت کوهنوردی می‌توان به قلعه رسید.
شهرستان فیروزآباد در فاصله 93 کیلومتری جنوب غرب شیراز واقع شده است.
بیشاپور نیز یکی از شهرهای باستانی ایران در چنارشاهیجان شهرستان کازرون در استان فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده‌است و امروزه ویرانه‌های آن برجای مانده‌است. بیشاپور از شهرهای دارای طراحی و مهندسی ویژه روزگار خود بوده‌است. بیشاپور گنجینه‌ای از آثار ارزشمند ساسانی مانند معبد آناهیتا را در خود جای داده است.
شهرستان کازرون در 120 کیلومتری غرب شیراز واقع است.
مجموعه کاخ ساسانی نیز در استان فارس و در 9 کیلومتری جنوب شهر سروستان قرار دارد. این کاخ در زمان بهرام گور ساسانی و از سنگ و گچ ساخته شده و یکی از با شکوه‌ترین کاخ‌های عصر ساسانی است.
شهرستان سروستان در فاصله 80 کیلومتری شرق شیراز واقع شده است.
** فرایند ثبت جهانی محور ساسانی در یک نگاه
بنا بر اعلام مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس، تمرکز برای مطالعه و ارائه مستندات پرونده محور ساسانی از حوالی سال 93 توسط محققان، باستان شناسان، مستندسازان و فیلمبرداران، آغاز شد و تا نیمه نخست 96 ادامه یافت.
مصیب امیری افزود: در این مدت، نزدیک به یک هزار صفحه مستندات از یادمان های تاریخی نام برده، تهیه و تدوین و سال 95 در قالب پرونده ای به یونسکو ارائه شد.
او گفت: ساماندهی محوطه تاریخی بیشاپور کازرون، سنگ فرش شهر گور فیروزآباد، ساخت و نصب تابلوهای معرفی آثار به زبان فارسی و انگلیسی از جمله فعالیت ها برای آماده سازی این بناها برای ثبت جهانی بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس ادامه داد: ایجاد زیرساخت های گردشگری مورد نیاز و اجرای فازهای چند گانه طرح استاندارد سازی مسیر دسترسی گردشگران به فضای خدمات رفاهی در سایت تاریخی بیشاپور کازرون، استقرار سرویس بهداشتی و دیگر خدمات مورد نیاز گردشگران از دیگر فعالیت هایی بود که در این مدت انجام شد.
به گفته وی، اطلاعات این پرونده از فیروزآباد شروع می شود و تا بیشاپور و سروستان ادامه دارد و شامل آثار مجموعه تاریخی طبیعی- بیشاپور در شهرستان کازرون از جمله شهر تاریخی بیشاپور، تنگه تاریخی طبیعی چوگان و غار و مجسمه شاپور اول ساسانی، مجموعه تاریخی قلعه دختر، آتشکده و شهر گور در شهرستان فیروزآباد و کاخ ساسان در شهرستان سروستان استان فارس می شود.
وی اظهار داشت: افزون بر 13 میلیارد و 850 میلیون ریال از محل اعتبارات ملی برای مرمتهای اضطراری و امور عمرانی آثار محور ساسانی هزینه شد.
ارزیابان شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها (ایکوموسICOMOS) به عنوان بازوی مشاور یونسکو مهرماه 96 با هدف بررسی میدانی پرونده ثبت جهانی آثار تاریخی استان فارس متعلق به دوره تاریخی ساسانیان به این استان سفر کردند.
شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها (ICOMOS) سازمانی برای نگهداری و پاسداری از اماکن میراث فرهنگی در سراسر جهان است.
معاون رئیس جمهوری نیز نهم تیرماه در گزارشی از جلسه کمیته میراث جهانی یونسکو گفته است: در این اجلاس هیات ایرانی با تلاش‌های مستمر و پیگیری‌های فنی با برگزاری جلسات کارشناسی متعدد با اعضای کمیته میراث جهانی به موضوعات مطرح‌شده پاسخ دادند و با وجود شرایط سخت فضای سیاسی حاکم بر اجلاس توانستند کشورها را برای ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی متقاعد کنند.
مونسان اظهار داشت: آثار برجسته مطرح‌شده در پرونده ثبت جهانی منظر باستان‌شناسی ساسانی، مجموعه‌ای از ارزشمندترین نمونه‌ها از معماری و شهرسازی امپراتوری ساسانی در دوره‌ای مهم از تاریخ معماری و شهرسازی بشر است که به‌عنوان بیست‌و‌سومین اثر جهانی کشورمان به دنیا معرفی شده است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ادامه داد: ثبت این اثر با اعلام نظر مثبت و اتفاق‌نظر اکثریت اعضای کمیته میراث جهانی صورت پذیرفت.
وی افزود: با توجه به نظرات کارشناسی برخی کشورهای کمیته به درخواست رئیس اجلاس، تصویب قطعنامه مربوط به منظر باستان‌شناسی ساسانی بررسی شد و با وجود تأثیرات سیاسی برخی کشورها، بسیاری از کشورهای عضو کمیته از پرونده منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس حمایت کردند.
معاون رئیس‌جمهوری گفت: در این اجلاس، اصلاحیه اظهارنظر ایکوموس توسط اسپانیا مطرح شد و از جانب کشورهای استرالیا، مجارستان، جمهوری آذربایجان، چین، کویت و تونس حمایت شد و کشورهای برزیل، زیمبابوه، تانزانیا و گواتمالا در راستای تأیید ارزش‌های این اثر سخنرانی کردند، همچنین هیات ایرانی با پاسخ به موضوع مطرح‌شده از طرف کشور نروژ بر معیارهای دو، سه و پنج تأکید کردند.
او اضافه کرد: کشورهای کوبا، بورکینافاسو، بوسنی و اوگاندا نیز با تأکید بر معیارهای دوم و سوم و پنجم بر ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی رأی مثبت دادند و در ادامه با نظر مساعد ایکوموس و کشورهای عضو کمیته این اثر به‌اتفاق آرا در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید.
** دستاوردی برای تقویت گردشگری
ارزیاب ایکوموس در پرونده منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس پیش از این در دیدار با معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفته است: ثبت جهانی این آثار تغییری در دیدگاه عموم مردم ایجاد می‌کند و همه با اهمیت آثار موجود در این محور آشنا می‌شوند.
اسد سیف افزود: این محور می‌تواند مورد توجه دنیا قرار گیرد، این نوع معماری و شهرسازی از لحاظ گردشگری و میراث‌فرهنگی نیز می‌تواند بسیار مهم باشد.
وی ادامه داد: با ثبت جهانی این آثار به ویژه شهر گور فیروزآباد همه دنیا با این نوع معماری و فرهنگی حاکم در این منطقه آشنا می‌شوند.
ارزیاب ایکوموس گفت: شهر گور با وجود تصور بسیاری از افراد که بغداد را اولین شهر گرد در دنیا می‌پندارند، اولین شهر گرد در دنیاست و بغداد نیز از شهر گرد فیروز‌آباد تأثیر پذیرفته است.
سیف با بیان اینکه فرهنگ و دانش این سبک از شهرسازی به سایر نقاط جهان انتقال داده شد گفت: این اولین مدل شهر گرد بود و بسیاری از نقاط دنیا از این مدل تأثیر پذیرفته‌اند. این شهر و بناهای موجود در آن حتی در زمینه تکنیک گنبد‌سازی نیز سرمشقی برای دنیا بود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس نیز روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، آثار دوره ساسانی را دارای ویژگی های منحصر به فرد دانست و گفت: بیشترین آثار این دوره در شهرستان های فیروزآباد، کازرون و سروستان واقع شده است.
امیری افزود: آثار ساسانی شاخصی نیز در شهرستانهای داراب و فراشبند وجود دارد که بر اساس بررسی های صورت گرفته می توانند به پرونده منظر باستانی ساسانی فارس بپیوندند.
این مقام مسئول گفت: ثبت جهانی آثار محور ساسانی رویدادی مهم و اثرگذار تلقی می شود و با ورود این آثار به فرایندهای جذب گردشگران در عرصه بین المللی، می توان در آینده شاهد نتایج آن در تقویت گردشگری در استان فارس و ایران اسلامی بود.
9873/ 2027