چاپ

پیام فارس - اسمش را گذاشته‌اند «جمعه سیاه» بعضی هم می‌گویند «اشترانکوه نامهربان»؛ واژه‌هایی که حکایت از حجم تلخی حادثه دارند...
ساعت 11:30 پیش‌از ظهر جمعه سوم آذرماه، 9 نفر از کوهنوردانی که قصد صعود به قله‌ سن‌بران اشترانکوه را داشتند در "چال‌کبود" گرفتار بهمن شدند که دو نفر سالم ماندند، دو نفر مصدوم شدند و پنج نفرشان هم جان باختند.
این اولین "جمعه سیاه" کوهنوردی ایران نبود؛ پنجم دی ماه 1399 هم 11 نفر در حادثه ریزش بهمن در ارتفاعات تهران جان خود را از دست دادند. بین آنها جنازه مردی با کفش‌های کتانی هم پیدا شد!
نمی‌توان انکار کرد که زیبایی کوهستان در زمستان دوچندان می‌شود. اصلا به همین دلیل است که می‌گویند زمستان، بهار کوهنوردان است اما باید یادمان باشد با کوچکترین بی‌توجهی روی دیگرش را به ما نشان می‌دهد؛ مرگ.
خبرنگار ایران اکونومیست در این گزارش ملزومات کوهنوردی در زمستان را بررسی کرده‌ است. نکاتی که باید به آن توجه کنیم تا خاطره‌ای شیرین از کوهستان در خاطرمان ماندگار شود نه اینکه با سهل‌انگاری رنگ روزها را سیاه کنیم و کوه‌ها را نامهربان بخوانیم.
مرتضی هاشمی، لیدر گروه آوای طبیعت و از کوهنوردان با سابقه در گفت‌وگو با ایران اکونومیست به مواردی که باید در کوهنوردی زمستانی مورد توجه قرار گیرد اشاره و بیان کرد: زمستان به اصطلاح "بهار کوهنوردان" است چون کوه‌ها زیباتر و صعود لذت‌بخش‌تر است. از طرفی هیجانات و چالش‌های خاص خود را هم دارد. معتقدم اولین و مهمترین اصل این است که به سلامت رفت و برگشت. در زمستان علاوه بر جذابیت، خطرات بیشتری مثل رعد و برق، بارش، طوفان و بهمن هم دارد که کوهنورد حرفه‌ای باید بداند زمان مواجهه با این چالش‌ها چکار کند. کوه‌ها مسیرها و یال‌های مختلفی دارند. برخی مسیرها مناسب زمستان و برخی دیگر هم بهمن‌گیر و نامناسب هستند. به همین دلیل باید هواشناسی را کامل چک و به هشدارها توجه کنند. نکته دیگر اینکه هیچوقت تنها به کوه نروند و حتما با گروه‌ها و لیدرهای معتبر صعود کنند. در زمستان روزها کوتاه‌تر است و باید زمابندی رفت و برگشت خیلی دقیق باشد که به تاریکی نخورند.
"طبیعت از انسان قوی‌تر است" حقیقتی مهم که بی‌توجهی به آن حوادث تلخی را رقم زده است. هاشمی در این مورد می‌گوید " علاوه بر حوادثی که از روی بی‌تجربگی اتفاق افتاده، مواردی هم داشته‌ایم که از روی تجربه و اعتماد به نفس زیاد درگیر حادثه شده‌اند. انسان قوی‌تر از طبیعت نیست و باید بدانیم چگونه با طبیعت هم فاز شویم تا بدون حادثه‌ای ناگوار از آن لذت ببریم. "
هاشمی با مرور اتفاقات مربوط به پنجم دی ماه 1399 گفت:" خیلی از گروه‌هایی که آن روز صعود کردند معروف و تحت نظر فدراسیون کوهنوردی بودند اما متاسفانه آن اتفاق افتاد. به نظرم سخت‌ترین قسمت کوهنوردی این است که بدانیم چه کوهی را در چه زمانی انتخاب کنیم. "
تجهیزات یکی از اصلی‌ترین ملزومات در کوهنوردی است که در زمستان حساسیت بیشتری هم دارد. هاشمی با ذکر برخی از اقلام لازم برای کوهنوردی از جمله عینک و کلاه طوفان، ‌پوشاک مناسب، ‌کفش مخصوص کوهنوردی در زمستان، دستکش و جوراب، یخ‌شکن و کرامپون تاکید می‌کند: "کوهنوردی در زمستان شوخی نیست و باید از پوشاک گرفته تا یخ‌شکن و لوازم مختلف کامل باشد. کمبود لوازم می‌تواند مساوی با مرگ باشد. لیدرها هم باید تعارف را کنار بگذارند و اگر کسی تجهیزات مناسب ندارد، مانع صعودش شوند. "
هاشمی با بیان اینکه افراد باید از قبل خانواده یا کسی را در جریان صعود خود قرار بدهند و GPS داشته باشند تا بتوانند مسیر را پیدا کنند، به اقداماتی که افراد در شرایط حساس باید انجام بدهند اشاره کرد و گفت: "ممکن است به علت بوران و طوفان راه‌ها پر شود و مه بینایی را کم کند. اگر به هر دلیلی مسیر را گم کردند باید بتوانند موقعیت خود را گزارش بدهند و این را باید قبل از صعود یاد گرفته باشند. نهایتا باید صبر کنند تا کمک برسد چون جابه‌جا شدن زیاد باعث هدر رفتن انرژی‌شان می‌شود. "
به ترس از خواب فکر کنید، عجیب نیست؟ تلاش کنید چشم‌هایتان را باز نگه دارید، انگار که زندگی در این لحظه فقط در یک چیز خلاصه می‌شود؛ بیدار ماندن! این همان داستان خواب مرگ در کوهستان است. هاشمی می‌گوید "در شرایط سرمای شدید، به بدن ناخودآگاه حالت خواب‌آلودگی دست می‌دهد که اصطلاحا به آن "خواب مرگ" می‌گویند چون تمام بدن سرد و جریان خون از کار می‌افتد. به همین دلیل باید تا جای ممکن از تجهیزات مناسب استفاده کرد و اگر کسی گرفتار شرایط بحرانی شد باید تلاش کند با کمک هر آنچه همراه دارد خودش را بیدار نگه دارد. "
این کوهنورد به مواردی اشاره می‌کند که شاید کوچک باشند اما اهمیت دارند و باید به آنها توجه کرد: "در زمستان ممکن است کمتر تشنه شوند اما هر زمان که در بدنشان سرما احساس کردند باید مایعات گرم بنوشند. اندام‌های تحتانی، پاها و دست‌هایشان را مدام تکان بدهند تا دچار سرمازدگی نشود. مطالعه کنند که در شرایط بهمن و رعد و برق چه کارهایی می‌توانند انجام بدهند تا مدیریت بحران کنند. از طرفی، کسانی که شاهد گرفتار شدن عده‌ای زیر بهمن هستند حتما مسیر گرفتار شدنشان را نشانه‌گذاری کنند. کسانی هم که کمک می‌کنند باید توجه داشته باشد که احتمال ریزش دوباره بهمن وجود دارد. "