بزرگنمايي:

فارس انلاين- امير محبيان که به نظريه پردازي جريان اصولگرا شهرت دارد، موسس حزب نوانديشان ايران اسلامي و استاد فلسفه غرب دانشگاه است.
اين فعال سياسي پس از روي کار آمدن محمود احمدي نژاد با تاسيس خبرگزاري آريا و مرکز مطالعات استراتژيک آريا به سازماندهي توان تئوريک و رسانه‌اي براي پيشبرد ايده‌هاي خود پرداخت و از منتقدان جدي وي شد.
محبيان با حفظ موضع اصولگرايانه خود همواره از حضور قانونمند اصلاح ‌طلبان در صحنه سياسي ايران دفاع کرده است.
گفت و گوي ايرنا با وي حول محور انتخابات رياست جمهوري 96 صورت گرفت.
محبيان از تحليل آراي آقايان روحاني و رييسي شروع کرد و به مطالبات جامعه از دولت دوازدهم پرداخت.
درباره اولويت هاي اصلي کشور گفت و بحث لزوم جوانگرايي دولت روحاني را پيش کشيد.
گفت و گوي ايرنا با اين تحليلگر سياسي در پي مي آيد:

ايرنا: انتخابات دوازدهمين دوره رياست جمهوري پايان يافت و آقاي روحاني براي بار دوم رييس جمهور شد. براي شروع تحليل خود را از راي 24 و 16 ميليوني آقايان روحاني و رييسي بفرماييد؟
محبيان: آراي به صندوق ريخته شده داراي دو گرايش کلي بود. گروهي مايل بودند به آقاي روحاني فرصت ادامه برنامه هاي نيمه تمام را بدهند و گروهي بر آن بودند که مسير طي شده توسط آقاي روحاني يا غلط بوده يا وي ظرفيت لازم براي تحقق مطالبات جديد مردم را ندارد. اکثريت به دادن فرصت به آقاي روحاني راي دادند و 16 ميليون هم از نظر دوم حمايت کردند.
در هر حال حتما آقاي روحاني توجه دارند که ديدگاه انتقادي با قدرت 16 ميليون راي جايگاه مهمي دارد و حتما ايشان بايد نظرات اين بخش مهم از جامعه را مورد توجه قرار دهند زيرا قرار نيست ايشان فقط رييس جمهور 24 ميليون راي دهنده به خود باشد. راي دهندگان از هر دو گروه مردم ايران بوده و پيروزي يک طرف به معناي ناديده گرفتن نظرات طرف ديگر نيست. رييس جمهور چه اصلاح طلب و چه اصولگرا نبايد ديدگاه هاي طرف مقابل را ناديده بگيرد.

** رييسي نيمي از کف راي اصولگرايان را به خود اختصاص داد

ايرنا: چه تعداد از اين راي به پايگاه ثابت و چه مقدار آن به آراي شناور برمي گردد؟
محبيان: جريان آقاي روحاني في نفسه هنوز به پايگاه اجتماعي مشخصي دست نيافته که براي آن پايگاه ثابت و موثر راي قايل شويم. ولي جريان اصلاحات که بخش اعظم راي ايشان را تامين کرد داراي راي ثابت و نيز قدرت جذب نسبتا مشخصي است. گرايش اصلاح طلبي بر حسب محاسبات اجمالي من که از ارزيابي انتخاب هاي پيشين به دست آمده ، حدود 28 درصد راي ثابت از واجدان شرايط را دارد ولي قدرت جذب آن از آراي شناور حدود 26 تا 27 درصد است.
آنها در بهترين حالت قادرند 55 درصد آرا (رکورد دولت اصلاحات در سال 76) را از آن خود کنند که در انتخابات اخير حدود سي ميليون از واجدان شرايط مي شود؛ يعني آقاي روحاني 42 درصد از راي واجدان شرايط را از آن خود کرد که در کل از واجدان شرايط 13 درصد کمتر از رکورد رييس دولت اصلاحات است.
از سوي ديگر؛ راي گرايش اصولگرايي در سپهر سياست ايران حدود 21 درصد مي باشد و قدرت جذب آراي شناور بين حداقل 16 درصد(جذب راي احمدي نژاد در مقابل هاشمي در سال 84) تا حداکثر 31 درصد (رکورد احمدي نژاد در زمان انتخابات 88 )است. بنابر اين در انتخابات حاضر راي گرايش اصولگرايان 12 ميليون بوده و با کف قدرت جذب يعني 37 درصد بايد 20 ميليون راي و در اوج يعني رکورد احمدي نژاد در 88 معادل 52 درصد يعني به حدود سي ميليون افزايش مي يافت.
با توجه به آراي آقاي رييسي يعني قريب شانزده ميليون در مي يابيم که هيچ تحول ويژه اي رخ نداده و در واقع ايشان نيمي از کف راي قابل جذب اصولگرايي را به خود اختصاص داد. اگر قرار بود ايشان رکوردي معادل راي احمدي نژاد در سال 88 را تکرار کنند، بايد رايي حدود 30 ميليون را به خود تخصيص مي داد. از اين رو اعداد و ارقام مي تواند توهم را کاهش دهد.
اين آخرين محاسبات است. البته اين محاسبات با گفت و گوي بنده با يکي از روزنامه تفاوت دارد که به دليل اختلاف محاسبه بر پايه واجدان شرايط است نه راي دهندگان و اکنون از دقت بيشتري برخوردار است و اصلاح مي شود.

** طرفداران روحاني فرصتي دوباره به وي دادند

ايرنا: ارزيابي تان از مطالبات راي دهندگان به آقايان روحاني و رييسي به تفکيک چيست؟
محبيان: طبعا همانگونه که آقاي روحاني اعلام کرد مطالبه راي دهندگان به ايشان ادامه مسير طي شده و تکميل برنامه ها است. اين لايه اول درخواست آنهاست که کف مطالبات اصلاح طلبان است. ولي انتقادات اصولگرايان عبارت بود از:
- مردم گرا نبودن کابينه
- عدم توجه به رفع معضلات حاد طبقات مستضعف
- رابطه ضعيف کابينه و رييس دولت با افکار عمومي
- موضع غلط تهاجمي و اتخاذ ادبيات خشن با منتقدان
- فقدان کارکرد مناسب منطبق با سياست اقتصاد مقاومتي
- ضعف در کنترل رکود اقتصادي
- ضعف در حل معضل بيکاري
البته اين به معناي آن نيست که راي دهندگان به آقاي روحاني؛ انتقادات اصولگرايان را وارد نمي دانند بلکه روشن است که قصد دارند به روحاني براي حل اين معضلات فرصت دوباره بدهند يا به کفايت اصولگرايان براي حل اين مشکلات مطمئن نيستند.

ايرنا: آمار منتشره از سوي وزارت کشور حکايت از راي ندادن 15 ميليون نفر دارد. دلايل آن را چه مي دانيد؟
محبيان: علل و عوامل متنوعي دارد و معمولا در اکثر انتخاب ها کم و بيش همين نسبت فرصت مشارکت در انتخابات را نمي يابند. البته اين به معناي عدم حضور معنادار يا اعتراضي نيست.

** منتقدان به کمک دولت بيايند

ايرنا: برخي مي گويند دولت دوازدهم داراي 24 ميليون پوزيسيون و 16 ميليون اپوزيسيون است. اگر اين تقسيم بندي را بپذيريم روحاني چه امتيازها و دشواري هايي را پيش رو دارد؟
محبيان: من اين تقسيم بندي را قبول ندارم. منتقدان دولت اپوزيسيون نيستند. آنها جرياني قدرتمند اجتماعي و داراي برنامه هاي آلترناتيو براي مشکلاتي هستند که همه مبتلا به آن مي باشند يعني رکود اقتصادي و بيکاري.
روحاني بر حسب قانون و اعلام خود رييس جمهور همه مردم ايران است و نمي تواند دغدغه هاي 16 ميليون نفر از جمعيت ايران را ناديده بگيرد. منتقدان هم طبعا براي حل مسايل طرح هايي را دارند که درست آنست که در شرايط کنوني برنامه ها و ياري هاي خود را در اختيار رييس جمهور منتخب قرار دهند. زيرا حل مساله اهميت بيشتري از آن دارد که چه کسي رييس جمهور است.

ايرنا: در تهران شاهد پيروزي کامل فهرست مورد حمايت شوراي عالي اصلاحات در شوراي شهر تهران بوديم. فضاي انتخابات رياست جمهوري چه تاثيري روي کسب اين نتيجه داشت؟
محبيان: طبعا هنگامي که فضاي ذهني جامعه و برداشت آنها چرخش پيدا مي کند تاثير خود را در همه گزينش هاي آنان باقي مي گذارد. روشن است که انتخابات شوراها به ويژه در تهران هم از اين گرايش کلي متاثر شده است.

ايرنا: دستاوردها و همچنين پيام احتمالي اين انتخابات براي مجموعه دستگاه هاي مختلف نظام چه بود؟
محبيان: مخاطب اين پيام ها حاکميت نيست زيرا خود آقاي روحاني بخشي از اين حاکميت است. پيام اين انتخابات در مجموع اين است که هنوز موج گرايش اصلاح طلبي که روحاني را بر سر کار آورد، فعال و قدرت جذب آن کاهش نيافته است. اکثريت جامعه هم تمايل دارد به آقاي روحاني فرصت اتمام برنامه ها و تکميل کارنامه اش را اعطا کند. مهمتر از همه نظام با اين مشارکت قدرت خود در بسيج اجتماعي و نيز پايگاه مردمي خود را مبتني بر مردمسالاري ديني در داخل و خارج به نمايش گذاشت.

** ديدار رييسي با يک خواننده خاص اثر تعيين کننده اي در نتيجه انتخابات نداشت

ايرنا: برخي ملاقات آقاي رييسي با يک خواننده خاص را خطاي استراتژيک وي ارزيابي مي کنند. اين ديدار را چقدر در پيروز نشدن ايشان موثر مي دانيد؟
محبيان: در ارزيابي اين رخداد نبايد مبالغه کرد؛ هر چند در چارچوب رويکردهاي اصولگرايي اين ديدار داراي مفهوم قابل جذب مثبتي نبود. شک دارم اين ديدار بر راي اثر مهمي داشته است ولي درون اصولگرايان منشا پاره اي پرسش ها شد.

ايرنا: آقاي روحاني در رقابت هاي انتخاباتي قول تغيير کابينه را داد. پيش بيني تان از اين تغييرات احتمالي چيست؟
محبيان: اين بستگي به خود آقاي روحاني دارد ولي اگر ايشان به نقدهاي انجام شده توجه کند ، براي افزايش کارکرد و محبوبيت دولت حتما دو حرکت اساسي در ساختار کابينه انجام مي دهد.
نخست جوانسازي و ديگري فعال سازي کابينه. در رويکرد دولت هم بايد تغييراتي صورت گيرد. توجه بيشتر به اقتصاد مقاومتي و طبقات مستضعف و نيز تغيير ادبيات در قبال منتقدان و کنار گذاشتن کساني که با افکار عمومي با ادبيات تحقير آميز و خشن سخن مي گويند که در چارچوب تغيير رويکرد و راهبرد رسانه اي دولت معنا دارد.

** بدون اقتصاد مقاومتي، امکان خروج از رکود وجود ندارد

ايرنا: پرسش ديگر درباره اولويت هاي اصلي کشور است. از نظر شما کدام است؟
محبيان: مهمترين اولويت کشور که دولت بايد پيگير آن باشد در حوزه اقتصادي و خروج از رکود و طبعا کاهش نرخ بيکاري است. اين ممکن نيست مگر در چارچوب اقتصاد مقاومتي که چيزي جز بهينه سازي مديريت اجرايي کشور، اتکا بنيادين به ظرفيت هاي داخلي و نگاه به سرمايه هاي خارجي در جهت توليد و نه مصرف نيست.

ايرنا: به عنوان يک آگاه سياسي و با توجه به برگزاري با شکوه اين انتخابات چه پيشنهاداتي به مجموعه حاکميت داريد؟
محبيان: اعتماد نظام به شعور و بلوغ اجتماعي در حوزه سياست و تحمل در قبال ريسک هاي يک رقابت جدي، عملا جواب مثبت خود را به صورت افزايش سرمايه اجتماعي نشان داد. اين اعتماد بايد در حوزه هاي اجتماعي؛ اقتصادي و فرهنگي هم صورت گيرد در اين صورت محوريت نقش نظام از کنترلگر پر استرس به سياستگذار هوشمند تغيير خواهد يافت و ما در ساير حوزه ها هم جهش اعتماد و کارآمدي را شاهد خواهيم بود.