پیام فارس - شرق /متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
قاسم محب‌علی در گپ و گفتش با «شرق»، تحلیل خود را از ارسال نامه اروپا به شورای امنیت برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» دارد؛ اتفاقی که به تعبیر سفیر اسبق ایران در مالزی، «می‌توانست با تدبیر و هوشمندی دیپلماتیک از وقوع آن جلوگیری شود». به گفته او، «ناظران، تحلیلگران، سفرا و دلسوزان از ماه‌ها قبل، بارها هشدار داده بودند که نباید اجازه داد پرونده بار دیگر به شورای امنیت بازگردد، چراکه بازگشت تحریم‌ها می‌تواند شرایط کشور را وارد مرحله‌ای پرمخاطره کند. در حالی که فرصت‌های متعددی برای ممانعت از این روند وجود داشت، بی‌توجهی به نشانه‌ها و بی‌عملی دستگاه سیاست خارجی موجب شد تا شرایط به مرحله کنونی برسد». سفیر پیشین ایران در یونان با یادآوری تجربه سال‌های گذشته تأکید می‌کند که «رویکرد ایران در واکنش به فشارها، از جمله افزایش سطح غنی‌سازی و کاهش تعهدات هسته‌ای، هیچ‌گاه دستاوردی به همراه نداشته است. چون در گذشته تصور می‌شد که با چنین اقداماتی طرف مقابل عقب‌نشینی خواهد کرد، اما نتیجه عکس حاصل شد و زمینه برای اجماع بین‌المللی علیه ایران فراهم آمد». محب‌علی اعتقاد دارد «ادامه این مسیر، به‌ویژه در مقطع فعلی، تنها هزینه‌های بیشتری را بر کشور تحمیل خواهد کرد و بهبود شرایط را غیرممکن می‌سازد». از دیدگاه مدیر کل اسبق خاورمیانه عربی و شمال آفریقا وزارت خارجه، «تداوم اقدامات تلافی‌جویانه یا واکنش‌های انتحاری نه‌تنها نفعی برای ایران ندارد، بلکه موقعیت کشور را به عنوان تهدیدکننده صلح و امنیت بین‌المللی تثبیت می‌کند. با فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها، شرایط دیگر محدود به اختلاف با آمریکا یا اسرائیل نخواهد بود، بلکه این بار ایران با اجماع قدرت‌های بزرگ و جامعه جهانی مواجه می‌شود؛ وضعیتی که مخاطرات امنیتی و اقتصادی به مراتب گسترده‌تری را به همراه خواهد داشت».
کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه می‌دهد که «در یک ماه آینده تنها راه سودمند برای ایران ارائه پیشنهادهای ابتکاری، اتخاذ مواضع هوشمندانه و تلاش برای دستیابی به توافقی جدید است». با چنین قرائتی، او هشدار می‌دهد که «هرگونه واکنش تقابلی نه‌تنها تهدیدات را کاهش نمی‌دهد بلکه فرصت را به دست اسرائیل و آمریکا می‌دهد تا با همراهی اروپا، مسیر فشارهای چندجانبه و حتی اقدام نظامی را هموار کنند». از دیدگاه محب‌علی، «تجربه نشان داده است که سیاست هسته‌ای ایران تاکنون هیچ‌گاه بازدارنده واقعی در برابر تهدیدات اسرائیل و ایالات متحده نبوده و اکنون نیز نمی‌تواند چنین نقشی ایفا کند. «مفسر حوزه سیاست خارجی با اشاره به تحولات منطقه‌ای و نقش اسرائیل در معادلات امنیتی خاورمیانه تأکید دارد که «حتی اگر ایران در این بازه کوتاه‌مدت یک‌ماهه تا بازگشت قطع‌نامه‌های شورای امنیت، سیاستی منعطف اتخاذ کند، تضمینی وجود ندارد که اسرائیل از تحرکات نظامی دست بکشد». به گفته او، «باید واقعیت‌های میدانی و نیز سایه سنگین جنگ احتمالی در آینده را پذیرفت؛ چراکه هرچند شرایط فعلی به شکل آتش‌بس غیررسمی توصیف می‌شود، اما در واقع طرف‌ها همچنان در وضعیت جنگی قرار دارند و هر فرصتی برای ضربه‌زدن به یکدیگر را غنیمت می‌شمارند. در چنین شرایطی، اسرائیل می‌کوشد پروژه‌هایی را که در جنگ‌های اخیر به نتیجه نرسانده، این بار با همراهی بین‌المللی دنبال کند».
سفیر اسبق ایران در مالزی، همچنین یادآور می‌شود: «بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت، اسرائیل را در موقعیتی قرار می‌دهد که بدون نگرانی از فشار افکار عمومی جهانی یا مخالفت‌های سیاسی، اقدامات خود را پیگیری کند. تحریم‌های بین‌المللی و قرار‌گرفتن ایران ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، عملا دست اسرائیل و آمریکا را باز خواهد گذاشت و حمایت جامعه جهانی را در اختیار آنها قرار می‌دهد». با وجود نکات یاد‌شده و هشدارهای محب علی، جمع‌بندی سفیر پیشین ایران در یونان روشن است: «ایران نباید فرصت یک‌ماهه را با اقدامات شتاب‌زده و انفعالی از دست بدهد. تنها راه جلوگیری از ورود کشور به مرحله‌ای خطرناک‌تر، استفاده از ابتکار دیپلماتیک، تعامل سازنده با آژانس و ارائه راه‌حل‌های عملی برای رفع نگرانی‌های بین‌المللی است. هر گزینه دیگری به معنای تشدید بحران و فراهم‌سازی بستر برای اقدام نظامی خواهد بود».
بازار ![]()